Gisteren was ik op het symposium Duurzame Gebiedsontwikkeling, georganiseerd door het Platform Duurzame Gebiedsontwikkeling. Eén van de meest inspirerende momenten was de bijdrage van Pim Betist (www.pimbetist.com), in het programma aangekondigd als crowdfunding pionier. Wat is crowdfunding en, kan ik er wat mee bij het werken aan een duurzame ontwikkeling? Omdat het symposium specifiek ging over duurzame gebiedsontwikkeling is het natuurlijk ook interessant na te denken over de vraag of ik hier iets mee kan in een gebied of bij een gebouw. Voor alle duidelijkheid, hij heeft mij en anderen geïnspireerd maar gaf hier geen antwoord op. Dat zullen we dus zelf moeten vinden, hierbij dus een aanzet voor een discussie over crowdfunding bij duurzame gebiedsontwikkeling.

Wat is crowdfunding?

Crowdfunding is begonnen in de muziek en kunstwereld. Ik vind dat ik goede muziek maak, maar de platenmaatschappijen denken daar anders over. Misschien is de muziek wel goed maar het worden geen hits, dus geen grote verkoopaantallen, dus ze gaan niet met me in zee. Bij crowdfunding wordt er een schakel (de platenmaatschappij) tussenuit gehaald, ik zoek zelf mijn kapitaal via de sociale media. Als ik een film van mijn muziek op youtube zet, dit promoot middels facebook kan ik vervolgens al mijn fans vragen te investeren in mijn muziek. Dan kan ik toch een plaatje uitbrengen en zo beroemd worden. Dat is de simpele vorm, alles in eigen hand. Een andere vorm is dat een derde een platform creëert waar mensen hun idee (muziek, kunstwerk, product) op kunnen presenteren en anderen vervolgens geld kunnen investeren of doneren. De promotie doe ik zelf via sociale media of op andere wijze. De ideeën die het meeste geld binnenhalen gaan door, de andere niet. De ‘crowd’ beslist dus wat wel en niet wordt uitgewerkt.

Maar, wat krijgt de ‘crowd’ nu terug voor haar bijdrage. Hier wordt het interessant omdat het naast financieel rendement ook om niet financiële waarden kan gaan. Bij financieel rendement is het duidelijk, als ik geld geef en het idee wordt een succes dan krijg ik mijn geld terug met rente of ik krijg een uitkering op basis van mijn aandelen. Bij de niet financiële waarden gaat het om emotie, een goed gevoel en betrokkenheid. Stel, ik ondersteun een band, wat krijg ik er voor terug? Goede muziek, betrokkenheid en als de band een optreden heeft een goed gevoel dat ik dat mede mogelijk heb gemaakt. Een ander voorbeeld dat Pim aan de orde liet komen was bijvoorbeeld het werven van microkrediet voor kleine ondernemers in Afrika.

Samenvattend, geld van de menigte, al dan iet met een financieel rendement, al dan niet met andere waarden.

Crowdfunding en duurzame ontwikkeling

Het spreekt voor zich dat dit een manier is om nieuwe duurzame producten op de markt te krijgen. Dat is in wezen niet veel anders dan een CD op laten nemen. Ik heb een (duurzaam) idee, geen geld, zoek geld om het idee uit te werken en hoop dat het een succes wordt. Bij gebiedsontwikkeling ligt het anders, daar heb ik geld nodig voor investeringen in het gebied, bijvoorbeeld voor groen, voor speelvoorzieningen, voor water of energievoorziening.

Als ik met de laatste (en in mijn ogen makkelijkste begin), energievoorziening, daar zie ik wel wat in. Een innovatief energiesysteem waar gevestigde bedrijven nog niet in geloven zou je via crowdfunding kunnen financieren. Op gebiedsniveau gaat het wel om enorme bedragen, die krijg je alleen bij elkaar als er duidelijkheid is over rendement en risico’s. Dan lijkt het weer op ouderwets geld lenen. Het voordeel van crowdfunding zou hier kunnen zijn dat de crowd genoegen neemt met een lager financieel rendement (immers het rendement op een spaarrekening is ook niet zo hoog). Iedereen van binnen of buiten het gebied zou hier aan mee kunnen doen.

Dan water, groen en speelvoorzieningen, deze leveren hoofdzakelijk iets op voor de mensen in het gebied. Denk aan hogere vastgoedwaarde, maar vooral aan een beter welbevinden, gezondheid etc. Net als bij energie gaat het vaak om grote investeringen die zich in tegenstelling tot energie niet (duidelijk) terugverdienen. Een financieel rendement lijkt niet aan de orde (maar corrigeer me als ik er naast zit). Dat roept veel vragen op:

• Waar moet het geld vandaan komen, van mensen in het gebied of van een willekeurige groep?
• Bij herontwikkeling zie ik kansen, er zijn veel partijen (bewoners, ondernemers) die belang hebben bij kwaliteitsverbetering. Kan je deze groep mobiliseren en verleiden tot een financiële bijdrage?
• Bij een nieuw te ontwikkelen gebied geven mensen (bewoners, ondernemers) al veel geld uit voor eigen woning of bedrijfspand, de inrichting en de verhuizing. Blijft er dan nog wat over voor crowdfunding?
• Zowel bij nieuwe gebieden als bij herontwikkeling is de vraag hoe om te gaan met het eeuwige probleem van de freeriders.
• Zou je crowdfunding in kunnen zetten om betrokkenheid te creëren? Iets waar je aan mee betaald hebt, daar ben je zuinig op, daar wil je goed voor zorgen. De hoogte van het verzamelde bedrag is dan bjizaak.
• Dan geld van buiten het gebied. Ik zie op het eerste gezicht geen reden voor een individu om een bijdrage te leveren. Hier is de situatie toch echt anders dan bij muziek of kunst. Van de andere kant, opa’s, oma’s andere familie, vrienden, waarom zou je een initiatief in de wijk van familie of vrienden niet ondersteunen als je het geld beschikbaar hebt en familie en vrienden daar beter en gelukkiger van worden? Het geeft je een goed gevoel, je krijgt gelukkiger vrienden en familie wat ook weer z’n weerslag heeft op jezelf.

Wat mij betreft, hier is het laatste woord nog niet over gezegd, interessant genoeg om verder uit te werken. Tot slot enkele links:

• Wikipedia voor een introductie
• Share2Start crowdfunding voor innovatief en duurzaam ondernemen

Graag reacties, wordt vervolgd.

Stijn van Liefland