Om met het antwoord op die vraag te beginnen: ik heb geen flauw idee.

Nu nog de toelichting op mijn antwoord. Vanmiddag bespraken we onze plannen voor 2012. Zou het niet een idee zijn om ergens in 2012 rondom slimme financiering een congresdag (betere benaming is nodig!) te organiseren? Ja, dat lijkt ons wel wat. Inmiddels kunnen we best wat vertellen en we hebben meerdere mensen ontmoet waarvan we denken dat ze een inhoudelijke bijdrage willen en kunnen leveren. Meer te weten komen over alternatieve betaalsystemen zou prima passen in zo’n opzet.

Maar is het dan ook niet leuk om de betaling voor het bijwonen van zo’n dag te laten plaats vinden in zo’n alternatief betaalsysteem? Hmm, ja, leuk idee. Er zijn in deze tijden van crisis ongetwijfeld veel beschikbare uren van talentvolle mensen die via de reguliere kanalen niet aan afzet komen. We kunnen dus een ruilhandel opzetten. Iemand komt op zo’n bijeenkomst en levert daarvoor een dienst terug. Dat kan een bijdrage aan onze website zijn maar natuurlijk ook het repareren van mijn lekkende dak (liever nog dat laatste trouwens). Dus we moeten op zoek naar wat er aan software beschikbaar is om zo’n ruil netjes te registeren. En we moeten uitvinden hoe het nu precies werkt. Wat gaat er goed en wat lukt minder.

Zo kom ik uit op het open source online-banking software pakket ‘Cyclos’. Zo te zien van Nederlandse makelij en al wat jaartjes op de markt. Eens kijken wie de gebruikers zijn: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het hier gaat om wat kleinschalige hobby-achtige lokale initiatieven (‘we werken al sinds 1995 met dit betaalsysteem en hebben (maar liefst) 70 gebruikers’). En wat verder opvalt: het valt nog niet mee om er achter te komen hoe het nu precies werkt, wat is hier nu de kern van de gedachte, welk probleem lost het op, hoe kom ik aan een startkapitaal, hoe zit het met de borging als er iets mis gaat, bij wie kan ik mijn opgebouwde saldo besteden, wie kan er bij mij aankloppen, hoe lang is het geldig, kan ik rente krijgen, of schrijft het bedrag juist af in de loop van de tijd, is er een koppeling met een echte munt etcetera etcetera. Op al deze vragen is zelfs na een toer door de live demo gaan antwoord te vinden.

Mijn conclusie is (maar ik kan het verkeerd hebben, iemand die dit leest en er concrete ervaring mee heeft: corrigeer me) dat iedereen die deze software installeert (bijvoorbeeld op zijn thuis server) zijn eigen bankje heeft. Het bankje is in wezen een soort notitie-boekje dat van de aangesloten leden registreert wie van wie wat te goed heeft. Terug kopen of ruilen kan vooralsnog alleen bij iemand die bij datzelfde netwerkje of bankje is aangesloten. Stel je voor: je hebt flink wat uurtjes over en bent inmiddels bij 5 van die netwerkjes of bankjes aangesloten. Dat betekent 5 accounts, 5 keer inloggen, 5 keer een tegoed of een schuld, elke keer weer shoppen of er iets van je gading bij zit. Misschien leuk voor een lokale schaakclub maar niet iets wat ik me had voorgesteld bij een alternatief geldsysteem. De kracht moet er juist in liggen dat je onderdeel wordt van een groot netwerk met een veelheid aan diversiteit van leden en diensten. Ik moet ook een dienst terug kunnen vragen van iemand die ik in het geheel niet ken.

Zo ontstaat er een paradox. Voor een groter systeem gaat het in mijn ogen niet werken. Er blijven vele kleine bankjes bestaan die onderling niets met elkaar hebben. Voor een kleiner systeem kan het wel werken. Maar hier is er juist geen behoefte aan. In de lokale schaakclub kent iedereen elkaar al en hoef je geen notitie-boekje van schulden bij te houden. Sterker nog: waar eerste iedereen elkaar kende en er onderling vertrouwen was (‘komt wel goed’), is er nu een irritante bank die je elke herinnert aan de schuld die je nog hebt aan Jan (weg vertrouwen, nog los van dat inloggen elke keer).

Nou, dit soort onderwerpen hoort dus op zo’n dag thuis lijkt me.

Rudy van Stratum