Afgelopen maandag ging de Slag om Nederland over gemeenten die extra inkomsten willen genereren (kijk hier). Eerst casus, het aanschrijven van burgers die gemeentegrond in gebruik hebben met het verzoek deze grond te kopen, of te stoppen met het gebruik. Tweede casus, de begraafplaatsen. Ik vond de aflevering de minst spannende tot nu toe, maar toch na enkele dagen ging het kriebelen. Ik focus op de eerste 10 minuten, de openbare ruimte. Mijn gevoel, wat die gemeente doet is niet slim. Als ik alles op een rijtje zet is dit ongeveer de situatie:

• De gemeente is eigenaar van de openbare ruimte
• De gemeente vermoedt dat een aantal burgers deze openbare ruimte bij de eigen tuin trekt
• Het varieert van kleine stukjes (8m2) tot grote stukken (400 – 500m2)
• De gemeente schrijft burgers hierover aan, zij moeten de grond inleveren, kopen of huren
• De grond kan voor € 100,= /m2 verkocht worden (aldus gemeente) en lever miljoenen op (aldus gemeente)
• Soms heeft de gemeente gelijk (grond wordt gebruikt door burger) maar soms niet
• Wat in de uitzending onderbelicht blijft, een aantal bewoners neemt het beheer van de openbare ruimte voor haar rekening

Ik snap het uitgangspunt van de gemeente, het is gemeentegrond (dus van alle burgers) en als mensen dat inpikken is dat niet eerlijk. In zekere zin is het vergelijkbaar met iemand die een groentetuin begint in een park. Zeker waar het gaat om grotere oppervlakten moet je daar wat aan doen, dat lijkt mij zeker slim. Overigens spreekt de wethouder over stukken grond van 400 – 500 m2, ik betwijfel of dat er veel zijn, maar dat terzijde.

Wat kan er gebeuren en waarom is het niet slim.

Ten eerste de gemeente zit er naast. De voorbeelden laten dit zien, logisch dat die in de uitzending komen, onduidelijk hoe vaak dit het geval is. Kosten: ambtenaar heeft onderzoek gedaan, schrijft brief, krijgt bezwaar, moet nog een keer schrijven, wellicht gaan kijken en een brief schrijven dat hij / zij fout zat. Zonde van de tijd, je bent per geval zo een paar uur bezig. Verborgen kosten, onvrede en irritatie bij de burger.

Ten tweede, de gemeente heeft het juist (onrechtmatig gebruik van grond), verkoopt of verhuurt de grond en incasseert. Op het eerste gezicht niets aan de hand. Maar, 8m2 voor € 100,= levert € 800,= op. Dan heb je al onderzoek gedaan, een brief geschreven, waarschijnlijk overlegd en dan moet je nog naar de notaris. Kosten koper neem ik aan dus dat valt mee, maar de tijd die hiervoor nodig is, is natuurlijk voor rekening van de gemeente. Een interessante vraag die de gemeente zich vooraf zou moeten stellen, bij welke oppervlak loont dit?

Ten derde, de gemeente zit er niet naast maar de burger hoeft de grond niet. Ook hier, kosten voor onderzoek, etc, maar uiteindelijk levert het niets op. Sterker nog, waar eerst de burger het beheer van de openbare ruimte voor rekening nam komt dat nu op het bordje van de gemeente, nog meer extra kosten. En reken maar dat de burger na zo’n akkefietje verwacht dat het netjes bijgehouden wordt.

Ik ben eigenlijk vooral verbaasd omdat ik ook vaak hoor dat het beheer van de openbare ruimte juist aan de burger overgelaten moet worden. Dat is ook een mannier om te bezuinigen. En volgens mij een slimme, het leidt tot besparingen bij de afdeling beheer en tegelijkertijd tot betrokkenheid bij en zorg voor de openbare ruimte door de burger.

Tot slot blijf ik met wat vragen zitten, is er overleg geweest tussen grondzaken en beheer? Is er een afweging gemaakt tussen inkomsten uit verkoop en extra kosten voor beheer? Het antwoord zullen we wel nooit horen, de gedachte van slimme financiering is natuurlijk dat je hier bij het bedenken van een ingreep over nadenkt.

Stjin van Liefland