Auteursarchief: slimfinbeheer

Greco: the end of money (2)

De investeringsbeslissing

We maken het model nog een stapje ingewikkelder. De noten kunnen niet alleen bewaard worden, ze kunnen ook worden ingezet om een stuk gereedschap van te maken. Nu kun je met de noten dus drie verschillende dingen doen: je kunt ze meteen opeten, je kunt ze gewoon bewaren (laten liggen, sparen) of je kunt ze bewerken om er gereedschap van te maken. Nu kan Robinson niet alleen sparen, hij kan ook investeren. Waarom zou Robinson investeren? Het idee is dat als je nu noten gebruikt om er gereedschap van te maken, dat je dan in de toekomst met minder tijd meer noten kunt rapen of plukken. Je maakt van de noten bijvoorbeeld stokken of scheppen die je arbeidsproductiviteit in de toekomst vergroten. Ook bij een stationaire groei (of nulgroei) zul je moeten blijven investeren omdat machines en apparatuur verslijt en/of onderhoud behoeft.

Investeren zal Robinson alleen maar doen als hij daar een positief rendement van verwacht. De tijd die hij nu nodig heeft om het gereedschap te maken moet meer dan goed worden gemaakt door de tijd die hij in de toekomst uit kan sparen door snellere pluk of vangst. De verhouding tussen toekomstig bespaarde tijd versus nu extra benodigde tijd zouden we hier de reële rentevoet kunnen noemen. Hoe hoger deze rentevoet hoe meer Robinson geneigd is nu minder te consumeren en meer tijd te stoppen in de productie van ‘machines’. Let op: ook bij een eenpersoonseconomie kan dus sprake zijn van een rentevoet (hebben we later nodig bij de behandeling van Greco). Maar de voordelen van de rente komen geheel en al ten goede aan Robinson zelf, het is zijn extra inspanning in het heden versus zijn eigen beloning in de toekomst.

Lees verder →

Discussiegroep Linkedin Slimme Financiering

Vanaf vandaag gaan wij actief aan de slag met de Linkedingroep Slimme Financiering. Elke week starten we een nieuwe discussie over een actueel onderwerp of een onderwerp dat ons bezighoudt. Zelf een discussie aandragen kan natuurlijk ook, graag zelfs! De eerste discussie gaat over de mogelijkheden van crowdfunding bij het realiseren van kwaliteit in de fysieke omgeving (gebouwen en gebieden). Welke mogelijkheden liggen er? Zijn er al voorbeelden? Is dit een nieuwe vorm van financieren?

Wij zullen wanneer een discussie ten einde loopt een samenvatting plaatsen op deze site.

Om mee te kunnen discussiëren moet je je eerst aanmelden bij de Linkedin groep.

Greco: the end of money (1)

Een aantal weken gelden zijn we in het kader van slimme financiering op het thema van alternatieve geldsystemen gekomen. Ik zei al eerder dat dit een hele nieuwe wereld is, ook voor ons. Maar ondanks de overvloed aan informatie, is er ook veel kaf tussen het koren. Na wat speurwerk heb ik besloten eens te starten met een recent werk van Thomas Greco. Greco is iemand die als sinds de jaren 80 op dit thema zit en inmiddels een van de bekendste namen op het gebied is. Ik neem een recent werk van hem als uitgangspunt voor verdere discussies over en afbakeningen van het thema alternatieve geldsystemen.

Ik heb besloten uitvoerig op dit boek in te gaan. Inclusief een uitgebreide inleiding van mezelf betekent dat een serie van een aantal blogs die op elkaar voortborduren. Ik weet nog niet hoeveel blogs ik nodig heb maar ik zal ze netjes nummeren en er komt er om de 1-2 weken eentje bij.

Voordat ik op de inhoud van Thomas Greco ‘The end of money’ (2009) in ga, is het handig eerst een economisch-theoretisch kader neer te zetten. Misschien een lange inleiding, maar het voorkomt misverstanden en later bij de bespreking van Greco bespaart het ook weer tijd.

Eén enkel persoon: Robinson Crusoë

De arbeidsbeslissing

Voor de duidelijkheid vind ik het handig helemaal terug te gaan naar de kern van de economie. Stel er is maar 1 persoon op de wereld (en dat is dus de metafoor van Robinson Crusoë op het onbewoonde eiland), hoe ziet het plaatje er dan uit? Robinson heeft eigenlijk twee dingen tot zijn beschikking: tijd en een eiland met spullen om zich heen. Die spullen, laten we zeggen noten, liggen op het eiland maar om ze op te kunnen eten moet hij moeite doen, hij moet de noten oprapen en openmaken voordat hij ze kan eten. In wezen is hier het economische vraagstuk: hoeveel van mijn (vrije) tijd moet ik opofferen om tot een bevredigende consumptie te komen? Afhankelijk van hoeveel moeite het hem kost de noten te vinden en open te maken (in economisch jargon: de productiefunctie) enerzijds en hoeveel honger hij heeft en hoe lui hij is (zijn voorkeur voor consumptie en vrije tijd, in economisch jargon: de nutsfunctie) anderzijds, bepaalt hij de optimale hoeveelheid arbeid die hij naar de ‘markt’ brengt. Zijn ‘reële loon’ is nu in feite hoeveel noten hij krijgt voor een uur of een dag arbeid.

Lees verder →

Crowdfunding

Gisteren was ik op het symposium Duurzame Gebiedsontwikkeling, georganiseerd door het Platform Duurzame Gebiedsontwikkeling. Eén van de meest inspirerende momenten was de bijdrage van Pim Betist (www.pimbetist.com), in het programma aangekondigd als crowdfunding pionier. Wat is crowdfunding en, kan ik er wat mee bij het werken aan een duurzame ontwikkeling? Omdat het symposium specifiek ging over duurzame gebiedsontwikkeling is het natuurlijk ook interessant na te denken over de vraag of ik hier iets mee kan in een gebied of bij een gebouw. Voor alle duidelijkheid, hij heeft mij en anderen geïnspireerd maar gaf hier geen antwoord op. Dat zullen we dus zelf moeten vinden, hierbij dus een aanzet voor een discussie over crowdfunding bij duurzame gebiedsontwikkeling.

Wat is crowdfunding?

Lees verder →

Verdienmogelijkheden (19): recreatie

Het aanbieden van recreatieve diensten kan investeringen in water, groen en cultuurhistorie rendabel maken. Als voorbeeld wordt genoemd Waterdunen in Zeeland. Daar is vanuit particuliere bronnen 80 miljoen Euro geïnvesteerd in omgevingsgroen en het verbeteren van een verwaarloosde omgeving. In ruil hiervoor zijn recreatieve voorzieningen in het gebied gekomen die kwaliteit bieden aan recreanten die daarvoor willen en kunnen betalen.

Wat zit bij dit soort oplossingen in de weg (volgens de auteurs)? De meeste ondernemers in deze recreatieve sector zijn klein en slecht georganiseerd. De oplossing is het stimuleren van ketendenken en bewustwording van wensen van doelgroepen.

Kanttekening. Alleen grote kapitaalkrachtige bedrijven zijn in specifieke gevallen en onder randvoorwaarden bereid dit soort grote investeringen te doen. Ik ben reuze benieuwd in een bijbehorende (gebieds-) exploitatie. We zullen ook betere voorbeelden moeten vinden in deze hoek dan de bekende golfbanen of luxe huizenparkjes die niet vrij toegankelijk zijn en ook geen echte voorbeelden zijn van gevarieerd groen.

Alternatief geldsysteem (3)

Vandaag, 21-10-2011, een passend artikel over de crisis en de rol van banken daarin van de hand van Bernard van Praag (oud hoogleraar economie) in de Volkskrant. Strekking van het verhaal is dat banken een bijzondere eigenschap hebben. Ze kunnen namelijk zelf ‘geld’ maken. Door het verdwijnen van de scheiding tussen gewoon bankieren en zakelijk bankieren enerzijds en het aanhouden van steeds lagere buffers anderzijds, is op grote schaal misbruik van dit voorrecht gemaakt. Ook voor gewone spaarders kan het daarom flink misgaan doordat de banken nu praktisch failliet kunnen gaan. Door misbruik van de bijzondere positie worden te grote risico’s genomen die afgewenteld kunnen worden op spaarders en de belastingbetaler. Nog los van de enorme effecten die het afnemende vertrouwen heeft op de echte economie en de levensomstandigheden van miljoenen mensen. Voorwaar een perverse causaliteit. Van Praag sluit niet uit dat er binnen afzienbare tijd nog grote banken failliet zullen gaan. Hij stelt voor de oude scheiding weer in ere te herstellen. Maar nog zal dat niet voldoende zijn: er moeten regels worden gesteld aan speculatieve bewegingen van grote hoeveelheden geld over de aardbol. Wat we nodig hebben, aldus Van Praag, is een nieuwe Pieter Lieftinck. Maar niet voor Nederland, minstens voor Europa.

Een paar dagen geleden kwam Ronald Plasterk ook al met een stappenplan voor het beteugelen van banken en de inherente risico’s van de huidige praktijk. Nadenken over alternatieve geldsystemen (of bestaande geldsystemen maar dan wel met andere spelregels) is zo vreemd nog niet dus.

Rudy van Stratum

Verdienmogelijkheid (18): parkmanagement

De kern van deze mogelijkheid is wederom simpel. Bedrijventerreinen verloederen na verloop van tijd waardoor extra kosten voor de eigenaars en/of gebruikers ontstaan. Deze kosten kunnen deels worden voorkomen door in een vroegtijdig stadium gezamenlijk het beheer en onderhoud te organiseren. Stelling is dat de lifetime kosten en opbrengsten voor alle betrokkenen hierdoor omlaag gaan. Wat is het probleem dan? Het probleem is dat bij gebrek aan regie of dwang freeriders wel profiteren van de voordelen zonder hun deel te betalen. De oplossing is daarmee ook vrij simpel: wetgeving die bepaalt dat bij meerderheid van stemmen afspraken bindend worden voor alle betrokkenen. Als gemeenten vervolgens verantwoordelijkheid nemen bij de handhaving zou dat tot uitdrukking moeten komen in een verhoogde kwaliteit en veiligheid evenals verlengde levensduur en lagere lifetime kosten voor bedrijventerreinen.

Alternatief geldsysteem (2)

Ook mij valt het op dat alternatieve geldsystemen meer in de belangstelling staan. Dat is gezien de economische crisis niet zo vreemd. Ik denk dat ik qua conclusies nog wat voorzichtiger ben dan Stijn. Het fenomeen intrigeert mij wel en ik ben er gewoonweg nog niet uit. En dat is raar, ik ben afgestudeerd als monetair econoom, en moet tot mijn eigen verbazing constateren dat dit onderwerp tijdens mijn studie(maar ook daarna) nooit serieuze aandacht heeft gehad.

Om te beginnen is er heel veel informatie te vinden op internet. Misschien wel te veel. Het is lastig de echte kern van de discussie te pakken te krijgen. Ik zou beginnen met zo feitelijk mogelijk analyseren wat de problemen met het huidige systeem zijn. Nogmaals ik moet het tijd en aandacht geven, maar als ik zo uit mijn hoofd wat dingen zou moeten noemen: Lees verder →

Alternatief geldsysteem

De laatste tijd hoor ik weer meer over locale valuta. 25 jaar geleden ben ik dat ook al eens tegengekomen. Is dit een serieuze ontwikkeling? Een ontwikkeling die in tijden van economische crisis meer aandacht krijgt? Of is het toeval? Ik zal eerlijk zijn, ik ben er heel sceptisch over. Desalniettemin is het een interessant fenomeen om eens nader te onderzoeken en vooral om te kijken of het ons kan helpen bij het oplossen van financieringsproblemen. Hierbij mijn eerste gedachten, wordt vervolgd.

Wat is het?

Het bestond in ieder geval al in de jaren 80 onder de titel LETS, Local Exchange trading Systems. In het kort komt het er op neer dat we elkaar diensten of producten leveren en de waarde hiervan administreren. Die waarde drukken we uit in een eigen eenheid. Voorbeeld ik repareer de auto van iemand om de hoek en we komen overeen dat dit een waarde heeft van 50. Dat wordt bijgeschreven op mijn tegoed en bij de ander afgeschreven. Met mijn tegoed kan ik weer andere diensten of producten afnemen, een zelfgebreide trui, een cursus Spaans etc. De locale eenheid heeft een eigen naam en waarde, meestal gelijk aan de gangbare munt. Voorbeeld Noppes, één Noppe = één Euro. Dit soort systemen kennen geen rente en als je er teveel hebt of juist erg in het rood staat wordt je verzocht daar wat aan te doen (uitgeven of gaan verdienen).

Lees verder →

Verdienmodellen (17): onderwijs

Ook bij deze verdienmogelijkheid is in de praktijk nog veel winst te halen. De nadruk ligt hier op gebouwen en de kosten die gepaard gaan met de huisvesting van onderwijs. Onze eigen ervaring bij de (begeleiding van de) bouw van scholen is dat het begint bij goed opdrachtgeverschap. Dat betekent dat de school (het bestuur) goed moet weten wat het wil en daar op moet sturen. Wij proberen die wensen te inventariseren met betrokken partijen en maken daar een visuele plaat van. Zo’n ‘plaat’ krijgt het karakter van een anker waar steeds aan gerefereerd kan en mag worden: dit is onze ambitie en zo zien we het graag gebouwd worden.

Op enig moment komt de architect in beeld. De keuze van de architect is belangrijk. Alle architecten vinden van zichzelf dat ze duurzaam ontwerpen, de praktijk leert helaas dat de werkelijkheid veel genuanceerder is. Vraag de architect naar wat hij op dit gebied eerder heeft gepresteerd. Vervolgens ontpoppen architecten zich vaak als kunstenaars die uit een bepaalde ‘school’ komen en vooral ook oog hebben voor de esthetica en de opbouw van hun eigen portfolio. Niet hoe mooi het gebouw is bepaalt het succes, maar de mate waarin de architect de ambities uit de ambitiekaart kan waarmaken. We zoeken geen kunstenaars maar vakkundige dienstverleners.

De praktijk leert dat bestaande (nog niet geoptimaliseerde) ontwerpen van schoolgebouwen 10-20% goedkoper kunnen worden uitgevoerd dan aanvankelijk gedacht. Ja, soms gaat dat ten koste van wat esthetica of (meestal overbodige) franje. Het flexibel maken van het ontwerp drukt de toekomstige kosten. Ook het combineren van functies en/of het verhogen van de gemiddelde bezettingsgraad van de ruimte verlaagt de kosten. Het slim inzetten van passieve technieken die weinig onderhoud vergen draagt ook bij aan de financiële haalbaarheid van een ontwerp. Vaak kunnen extra investeringen in duurzame maatregelen betaald worden uit deze eerste optimaliseringsslag. De extra maatregelen leveren vervolgens tijdens het gebruik van het gebouw een jaarlijks rendement op en wel zodanig dat sprake is van fatsoenlijke terugverdientijden.

Dan is er in de praktijk vaak nog het dilemma van de scheiding van eigendom en gebruik. De partij die de investering doet geniet niet altijd de voordelen die met de investering gepaard gaan. Daar is meestal wel een mouw aan te passen door het opstellen van een (juridische, economische) constructie die de voordelen op een aanvaardbare manier tussen de betrokken partijen herverdeelt.