Maandag 28 januari ging de aflevering van tegenlicht over gaten in de markt. Tegenlicht liet een groot aantal initiatieven zien waarbij burgers het heft zelf in handen nemen. In het kort was de strekking, we regelen het zelf wel, dan is het goedkoper, beter en krijgen we er nog eens extra waarden bij ook. Marktpartijen worden daarbij buiten spel gezet en gevestigde instituties zoals de overheid weten nog niet hoe ze hier mee om moeten gaan. Mooiste voorbeeld was wellicht het kinderdagverblijf dat door ouders gerund wordt. Elke ouder draait met enige regelmaat een dienst en zo passen ze op elkaars kinderen. Niet in de huiskamer, maar zoals de reportage liet zien in een echt kinderdagverblijf. Eén ‘probleem’ echter, de ouders zijn niet gediplomeerd en daar kunnen de overheid en controlerende instanties moeilijk mee omgaan.

Zelf zijn wij al een tijd zoekende naar de mogelijkheden van dit soort initiatieven. In het najaar hebben we voor een opdrachtgever een project uitgevoerd over de kwaliteit van onze leefomgeving Onze opdrachtgever worstelt met de vraag hoe je de kwaliteit van de leefomgeving in stand houdt wanneer de inkomsten uit de grondexploitaties wegvallen en overheden moeten bezuinigen. Eén van de richtingen die wij hebben aangedragen is het inzetten van onbenut potentieel. Mensen met tijd en capaciteiten mobiliseren die zelf werken aan behoud of verbetering van de kwaliteit van de omgeving. In mijn eigen woonplaats is bijvoorbeeld de stichting Groenkracht actief om met bewoners in de wijken buurttuinen aan te leggen. Een particulier initiatief van twee bewoners die graag zelf hun buurt willen verbeteren.

Wij plaatsen dit soort initiatieven onder de term financiering van onderaf, zelf georganiseerd, soms met geld, maar soms ook in natura. Wij zien dat naast geld lenen en eigendom afstaan als één van de drie basisvormen van financieringsconstructies (zie ook onze beslisboom). Tot nu toe hebben we financiering van onderaf altijd als een grote vergaarbak gezien. Maar, het is duidelijk dat hier veel speelt: crowdfunding (hebben we al uitgebreid behandeld), alternatieve valuta, ruildiensten, vrijwilligerswerk etc.. Kortom tijd om hier eens wat verder in te duiken. Wat speelt er allemaal, hoe werkt het, wat zijn de voor en nadelen en vooral is hier sprake van een ontwikkeling waarmee je een bijdrage kan leveren aan de grote vraagstukken van deze tijd? Bijvoorbeeld, ligt hier een oplossing voor behoud of verbetering van de kwaliteit van het stedelijk en landelijk gebied? Of, kan dit een bijdrage leveren aan het structureel verlagen van de kosten voor de zorg?

Uiteindelijk willen we met deze reeks twee dingen bereiken:

• Een antwoord op de vraag of dit werkelijk een nieuwe manier is om problemen van deze tijd aan te pakken
• Meer structuur in deze vergaarbak van constructies

Tot slot een oproep. Ken je een mooi voorbeeld van financiering van onderaf? Een succesvol project? Laat het ons weten. De makkelijkste manier is gewoon een reactie onder dit bericht typen.